Modifiye dünyasında, “APP plaka” veya özel plakalar, araç sahiplerine bireyselliklerini ifade etme ve araçlarını öne çıkarma fırsatı sunmaktadır. Üstelik bazı ülkelerde kişiselleştirilmiş plaka ve dijital plakaların yasal olması, ülkemizde de bu özel plakalara olan ilginin giderek artmasına neden olmaktadır. Ancak, APP plaka taktırmadan önce, yasal zorunlulukları ve uyulmadığı takdirde ortaya çıkacak olası yaptırımları bilmek önemlidir. Bu nedenle, blog yazımızda, APP plaka nedir sorusundan yola çıkarak APP plaka yasağı, cezası ve mühürlü plakaların özel durumu gibi tüm detaylara değineceğiz. Hazırsanız, başlayalım!
APP Plaka Nedir?
Normal plakalardan karakterler, yazı tipleri ve genel tasarım açısından farklılık gösteren, özel tasarlanmış araç plakalarına “APP plaka” denir. “APP” kısaltması, “American Press Plate” teriminin baş harflerinden oluşur. Bu plakalar, araç sahiplerinin plaka tasarımlarını kişiselleştirerek araçlarını daha dikkat çekici ve özgün hale getirmelerine olanak tanır.
Estetik farklılıklara rağmen, APP plakalar üzerindeki alfanümerik bilgiler resmi tescil bilgileri ile aynıdır. Genellikle sürücüler, araçlarının görünümüne özel bir dokunuş katmak amacıyla bu plakaları tercih ederler; ancak yine de bu plakaların kullanımı bazı yasal düzenlemelere tabidir. Normal plaka ile APP plaka arasındaki farklara değindikten sonra özel plaka taktırma kurallarına da göz atacağız.
Normal Plaka ve APP Plaka Farkları
APP Plaka farklarının başında tabii ki estetik gelmektedir. Ancak, fiyat ve yasal düzenlemeler konusunda da normal plakalar ile aralarında ciddi bir fark vardır; çünkü Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne uygun bir plaka sahibi olmak için estetik değişiklikler minimumda tutulmalı ve kişiselleştirmeler yalnızca harf-rakam kombinasyonları yoluyla yapılmalıdır.
Estetik Farklar
APP Plakalar: APP plakalar, araç sahiplerine plakalarını kişiselleştirme imkanı sunan özel tasarımlara sahiptir. Bu plakalar, normal plakalardan daha farklı fontlar, renkler ve desenlerle öne çıkar. Araç sahipleri genellikle daha dikkat çekici bir görünüm sağlamak amacıyla bu plakaları tercih ederler. Örneğin, Alman plakalarda olduğu gibi kenarı kesikli ya da İstanbul plakalarda olduğu gibi daha ince fontla yazılan plakalar, modifiyelerde sıklıkla tercih edilir.
Normal Plakalar: Normal plakalar ise, belirli bir formatta üretilir ve resmi kimlik sağlamak ve tanınmayı kolaylaştırmak amacıyla sade bir tasarıma sahiptir.
Trafik Yönetmeliğine Uygunluk
APP Plakalar: Tüm plakalar gibi APP plakalar da yasal düzenlemelere uymak zorundadır. Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 4. maddesi uyarınca düzenlenmelidirler; ancak, APP plaka adı altında üretilen ve kullanılan birçok plaka bu düzenleme dışında kalmaktadır ve cezaya tabidir.
Normal Plakalar: Normal plakalar, Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne tamamen uygun olarak üretilir ve araç tescilinde zorunlu tutulur. Yasal olarak kabul edilen ve kullanımı zorunlu olan bu plakalar, belirlenen kriterlere uygundur ve üzerindeki yazılar okunduğu sürece herhangi bir yasal yaptırımı yoktur.
Fiyat Farkı
APP Plakalar: Özel tasarım ve kişiselleştirme seçenekleri sundukları için APP plakalar genellikle normal plakaların maliyetinden daha yüksektir. Bu plakalar, ülkemizde APP plaka üreten özel firmalarca, kişiye veya kuruma özel üretilirler ve normal plaka fiyatlarından daha pahalıdırlar.
Normal Plakalar: Bu plakalarda da özelleştirme yapılabilmesine rağmen kastedilen özelleştirme yalnızca rakam ve harf kombinasyonu değişikliğidir. Font ve boyut gibi değişiklikler normal plakalarda yapılamaz ve sade, işlevsel tasarımlara sahiplerdir. Bu nedenle, seri üretimlerdir ve APP plakalara kıyasla daha düşük fiyatlıdırlar.
APP Plaka Yasak mı?
Evet, APP plakalar Türkiye’de yasaklanmıştır. Her ne kadar bu plakalar 2010 yılında kullanılmaya başlanmış olsa da, sonradan Emniyet Müdürlüğü tarafından 6047 sayılı kanuna göre bu plaka türünün kullanımı yasadışı kabul edilmiştir. Bu nedenle artık “APP plaka yasal mı?” sorusunun cevabı “Hayır” dır ve bu plakaları kullanmaya devam eden sürücüler, trafik kontrolleri sırasında para cezası gibi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler. 2024 Trafik Cezaları Rehberi‘ne göre ise APP plaka cezası 2.647 TL’dir. Ancak, kullanmak istediğiniz APP plakanın yasal düzenlemeler dışında kalıp kalmadığını kendiniz kontrol etmek isterseniz, uyması gereken kriterleri sizler için sıralayabiliriz.
Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin “Tescil Plakaları” isimli 4. bölümünde yer alan 53. maddeye göre:
a) Nitelikleri
- Tescil plakaları, 0.97 mm. kalınlığında DIN 1745 standardına uygun AL 99,5 F11 ½ sertlikte, gerilme kuvveti 100-150 N/mm, % 0.2 akıcılık sınırı, en az 90 N/mm, uzama direnci en az % 6 (a 10) standardında dikdörtgen biçiminde alüminyumdan yapılır.
- Harf ve rakamlar ile plaka kenarları preste en az 1, en çok 3 milimetre kabartılır ve köşeleri 1 santimetre yarıçapla yuvarlatılır. Plaka kenarları (bordürü) genişliği 5 milimetre olur.
- Geçici plakalardan gümrük plakaları ile altı güne kadar verilen plakalar, plastik veya karton kâğıttan yapılabilir. Bunların üzerinde ayrıca sol üst köşeden sağ alt köşeye doğru 2 santimetre genişlikte beyaz renkli bir bant bulunur.
b) Ölçüleri
- Motorlu bisiklet, motosiklet, yük motosikleti ve lastik tekerlekli traktörlerde 15×24 santimetre,
- Otomobil, kamyonet, minibüs, kamyon, çekici ve otobüslerde ön plaka 11×52, arka plaka 11×52 veya 21×32 santimetre
- Plaka yerlerinin bu ölçülere uymaması halinde ise ölçüler 15×30 santimetre en ve boyda olur.
APP Plaka Cezası Ne Kadar?
Kişiselleştirilmiş plakalar kullanan sürücüler, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 23. maddeye göre aşağıdaki nedenlerden ötürü trafik cezası alabilirler:
- Tescil plakasını monte edilmesi gereken yerin dışında farklı bir yere monte ettiği için
- Yönetmelikte belirtilen nitelik veya ölçülere aykırı plaka taktığı için
- Farklı okunmasına veya okunamamasına neden olacak şekilde plakasında değişiklik yaptığı için
2024 Trafik Cezaları Rehberi’ne göre APP plaka kullanma cezası 2.647 TL’dir. Ayrıca, sürücüye araç plakasını yönetmeliğe uygun hale getirmesi için 7 gün süre tanınır. Eğer bu süre zarfında gerekli değişiklikler yapılmazsa, APP plaka cezası da katlanır ve plaka yönetmeliğe uygun hale getirilinceye kadar araç trafikten men edilir.
APP Plaka Muayeneden Geçer mi?
APP palaka yasak olduğu ve APP plaka cezası olduğu için bu plakaların muayeneden geçmeyeceğini düşünmüş olabilirsiniz. Ancak, uygulamaya baktığımızda genelde APP plaka muayeneden hafif kusurla geçebilmektedir. “Araç muayenesinde nelere bakılır?” yazımızdan da detaylarına ulaşabileceğiniz gibi, muayenede birebir yönetmelikle aynı olmasa dahi yazıları okunabilen ve üzerinde gerekli mühürleri olan plakalar geçebiliyor.
Mühürlü APP Plaka Nedir?
Şimdi gelelim mühürlü APP plaka meselesine; çünkü bazı sürücüler kişiselleştirilmiş plakalar yasak olduğu için bu tarz mühürlü plakaların yasal zemininin olduğunu varsayarak mühürlü APP plaka tercih edebiliyor. Peki, bu ne kadar doğru?
Öncelikle “Mühürlü APP plaka” kişiselleştirilmiş plakaların üzerine belirli bir kurumun mührü basılmış haliyle sunulan versiyonudur. Burada bahsi geçen mühür resmi bir onay değildir; yalnızca Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş kurumların vurduğu mühürlerdendir. APP plakalar genellikle kişiselleştirilmiş ve özel tasarım plakalar olduğu için, resmi mühürler ya da hologramlar gibi yasal güvence unsurlarını içermezler. Bu nedenle, mühürlü APP plakalar, plakanın tescil edildiğini ve resmi bir nitelik taşıdığını göstermek amacıyla sürücüler tarafından kullanılmaktadır ve bu şekilde yaptırımlardan kaçınmak hedeflenmektedir. Ancak, maalesef bu uygulamanın da kesin bir geçerliliği yoktur; yani mühürlü APP plakaların kullanımı da -Mührü basan kurum Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmemiş ise- ülkemizde yasaktır.
Mühürlü APP Plakalar Neden Yasak?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi mühürlü APP plakalardaki mühürden kasıt yalnızca kurum mührüdür; yani resmi mühür ve hologram içermezler. Bu nedenle bazı mühürlü APP plakaların üzerlerinde resmilermiş gibi gözükmelerine neden olan mühürler bulunsa dahi mühürlü APP plakaların yasallığı her zaman garanti değildir; çünkü mühürlü ya da mühürsüz fark etmeksizin Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin “Tescil Plakaları” isimli 4. bölümünde yer alan 53. maddeye uymak zorundadırlar. Yönetmeliğe uymayan APP plakalar da 2.647 TL cezaya tabidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Plakaların uyması gereken kriterler Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin “Tescil Plakaları” isimli 4. bölümünde yer alan 53. maddece belirlenir ve APP plakalar bu maddedeki kriterlere uymaz.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 23. maddesi.
Bazı kurumlar, Emniyet Genel Müdürlüğü’nce plaka onayı verme ve mühür basma yetkisine sahiptir. Bu kurumların internet sitesinden dahi başvuru yapabilirsiniz.
Hayır. APP plaka çok ekstrem bir kişiselleştirme barındırmadığı ve plaka üzerindeki yazılar okunduğu sürece genelde hafif kusurlu olarak muayeneden geçer. Ancak, muayenede genellikle sorun yaşamıyor dahi olsalar APP plakalar, yasaktır ve cezaya tabidir.
Hayır, APP plakanın üzerindeki değerler araç kimliğini belirttiği sürece sahte plaka sayılmaz; yalnızca yönetmeliğe aykırı plaka kullanımından ceza kesilir.
Hayır. APP plaka kullanmanın cezası 2.647 TL’dir ve plakanın yönetmelik standartlarını karşılaması için sürücüye 7 gün süre verilir. Eğer bu süre içinde plaka düzeltilmez ve sürücü yine APP plaka ile yakalanırsa o zaman araç trafikten men edilir.