Araç değer kaybı, araç almayı, satmayı veya takas etmeyi planlayan herkes için önemli bir kavramdır. Değer kaybını anlamak, bir aracın zaman içerisinde nasıl değer kaybettiğini anlamanıza ve daha bilinçli kararlar almanıza yardımcı olabilir. Aracın durumu, markası ve piyasa trendlerini korumak için gereken tüm adımları bu yazımıza ele alacağız. Hazırsanız, araç değer kaybının ne olduğunu, hangi faktörlerden etkilendiğini ve nasıl hesaplanacağını inceleyelim.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı bir aracın zamanla değerinin azalmasını ifade eder. Bir araç bayiden çıkar çıkmaz değer kaybetmeye başlar. Bu değer kaybı; aşınma ve yıpranma, teknolojik gelişmeler ve piyasa talebi gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanır. Diğer taraftan bir kaza sonucu zarar gören bir araçta yapılan tamirler ve parça değişiklikleri de aracın değer kaybı yaşamasına neden olur. Aracın orijinal yapısının bozulması, ikinci el pazarındaki değerinin düşmesine neden olabilir ve bu nedenle aracı satmaya veya takas etmeye karar verdiğinizde aracın değeri ilk satın alma fiyatına göre önemli ölçüde düşmüş olur.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Bir aracın değer kaybına etki eden birçok değişken olması nedeniyle bir ekspertize veya bilirkişi kurumuna başvurmanız daha güvenli olacaktır. Araç değer kaybı hesaplamaya etki eden bazı faktörler ise şunlardır:
1. Kilometre: Bir aracın kilometresi arttıkça değer kaybı da artar. Yüksek kilometreli araçlar genellikle daha fazla aşınma ve yıpranma gösterir ve bu da değerini düşürür. Araç km sorgulama yöntemleri için bağlantıdaki yazımızı incelemeyi unutmayın!
2. Marka ve Model: Bazı otomobil markaları diğerlerine göre değerini daha iyi korur. Lüks otomobiller ve yüksek talep gören araçlar, ekonomik modellere göre daha yavaş değer kaybeder.
3. Kaza ve Tamiratlar: Trafik kazası araç değer kaybını önemli ölçüde etkileyen kriterlerden biridir. Bunun yanı sıra büyük onarımlar görmüş bir araç da değerini büyük ölçüde kaybedebilir. Bu nedenle araç profesyonel bir şekilde tamir edilmiş olsa bile, bir kazaya karışmış olması aracın ikinci el satış değerini düşürebilir.
4. Araç Yaşı: Araçlar, sahipliğin ilk birkaç yılı içinde fazlasıyla değer kaybeder. Genellikle yeni bir araç ilk yılında değerinin %15-30’unu, üç yıl içinde ise %50’sini kaybeder.
5. Araç Durumu: İyi bakılmış bir araç ihmal edilmiş bir araca göre değerini daha iyi korur. Düzenli servis, tamirler ve iç-dış bakımının yapılması aracın değerinin korunmasında önemli bir rol oynar.
6. Yakıt Verimliliği: Yakıt maliyetleri arttıkça daha iyi yakıt verimliliğine sahip araçlar daha yavaş değer kaybeder. Elektrikli ve hibrit araçların yükselişiyle birlikte yakıt ekonomisi, değer kaybı oranlarında önemli bir faktör haline gelmiştir.
7. Teknoloji ve Özellikler: Eski modeller daha az güvenlik özelliği veya teknolojik yeniliklere sahip olduğundan daha hızlı değer kaybeder. Otomatik park sistemi veya rejeneratif frenleme gibi gelişmiş özelliklere sahip araçlar ise değerini daha uzun süre koruyabilir.
8. Piyasa Trendleri: Ekonomik koşullar ve talep değişiklikleri araçların değer kaybı hızını etkileyebilmektedir. Örneğin, SUV modeller ya da elektrikli araçlar yüksek talep nedeniyle daha yavaş değer kaybeder. Diğer yandan tüketicinin ilgisini kaybeden araçlar ise hızla değer kaybedebilir.
Araç Değer Kaybı Başvurusu Nereye Yapılır?
Araç değer kaybı başvurusu yapmak için birden fazla yöntem kullanılabilir. Bunlar:
- Sigorta Tahkim Komisyonu başvurusu
- Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açmak
- İcra takibi başlatmak
Araç Değer Kaybı Kimden Tahsil Edilir?
Kazadaki tam kusurlu veya diğer tarafa göre daha fazla kusurlu olan taraf, araç değer kaybını karşılamakla yükümlüdür. Yani eğer kazada kusurunuz daha azsa ya da hiç yoksa, aracın değer kaybını haklılık payınıza göre karşı taraf karşılar. Ancak bu değer kaybını talep edebilmek için karşı tarafa dava açmak gerekebilir.
Araç Değer Kaybı İçin Gerekli Evraklar
Araç değer kaybı başvurusu için gerekli belgeler şunlardır:
1. Kaza anında çekilmiş hasar fotoğrafları
2. Aracın güncel kilometre bilgisinin fotoğrafı
3. Hasar tazminatı talep edilen araçlar için ekspertiz raporu
4. Sigortalı araçların ruhsat fotokopileri
5. Zarar gören araç sahibinin T.C. kimlik numarası ve vergi numarası
6. Zarar gören araç sahibinin banka hesap bilgileri
7. Kaza tespit tutanağı
8. Başvuru bir vekil aracılığıyla yapılıyorsa, vekaletname sureti ve avukat bilgileri
Araç Değer Kaybı Ne Zaman Sonuçlanır?
Kusurlu tarafın sigorta şirketine yazılı olarak ön başvuru yapıldıktan sonra sigorta şirketi 15 gün içerisinde ödeme yapmak ya da bir yanıt vermek zorundadır. Eğer sigorta şirketi ödeme yapmaz ya da eksik ödeme yaparsa, Sigorta Tahkim Komisyonu’na yapılan “Araç Değer Kaybı” başvurusunun sonuçlanma süresi genellikle 2 ila 4 ay arasında değişir. Ancak Asliye Ticaret Mahkemeleri’nde açılan araç değer kaybı davalarının sonuçlanması birkaç yılı bulabilir. Bu nedenle araç değer kaybı başvurularında mahkemeye gitmek yerine Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapmak daha pratik bir yol olabilir.
Araç renginin fiyatı üzerinde önemli bir etkisi olduğunu biliyor muydunuz? “Araçlarda Hangi Renk Daha Pahalı?” yazımızdan belirli renklerin neden daha pahalı olduğunu hemen öğrenebilirsiniz.