Araba Neden Hararet Yapar, Nasıl Giderilir?

Arabanın hararet yapması, her sürücünün en az bir kez başına gelen ve sürüş güvenliğini tehlikeye atan ciddi bir sorundur. Esasında motorun aşırı ısınmasından ya da yeteri kadar soğutulamamasından kaynaklanan hararet sorunu, gerekli kontrol ve önlemlerle kolayca engellenebilir. Peki nasıl? Gelin birlikte, araba neden hararet yapar sorusundan yola çıkarak, araç hararet yaptığında neler yapılması gerektiğini ve alınması gereken önlemleri keşfedelim. Hazırsanız, başlıyoruz! 

Araba Neden Hararet Yapar?

• Soğutma sistemi arızaları
• Termostat arızası
• Soğutma sıvısı yetersizliği ya da sızdırma sorunu
• Yanlış soğutma sıvısı kullanımı
• Radyatör veya hortum sorunları
• Motorun aşırı zorlanması
• Fan arızası
• Yüksek hava sıcaklıkları

Soğutma Sistemi Arızaları

Araba motorunun sıcaklığını düzenleyen ana sistemler arasında soğutma sistemi yer alır. Bu sistem, soğutma sıvısı aracılığıyla motorun aşırı ısınmasını engeller ve harareti önler. Ancak, soğutma sistemindeki herhangi bir arıza, sistemin işlevini yerine getirememesine haliyle, motorun aşırı ısınarak, aracın hararet yapmasına neden olabilir. Örneğin soğutma sıvısının sızması veya pompa arızası gibi durumlar, araba neden hararet yapar sorusunun başlıca cevaplarındandır.

Termostat Arızası

Termostat, motor sıcaklığı belirli bir seviyeye ulaştığında soğutma sıvısının motorun içine girişini kontrol eder. Eğer termostat arızalanırsa, soğutma sıvısı düzgün bir şekilde dolaşamaz ve işlevini yerine getiremeyerek, motorun aşırı ısınmasına neden olur. Bu nedenle, özellikle zorlu yol koşullarında araç kullanırken, termostat performansının düşmesi ya da görevlerini yerine getirememesi, aracın hararet yapma nedenlerindendir.

Soğutma Sıvısı Yetersizliği veya Sızdırma Sorunu

Yukarıda da değindiğimiz gibi motorun aşırı ısınmasını engelleyen soğutma sistemleri, soğutma sıvısı ile çalışır ve motorun düzgün bir şekilde soğutulabilmesi, için yeterli miktarda soğutma sıvısının sistemde mevcut olması gerekir. Bu sıvının eksilmesi veya sızdırması durumunda ise, soğutma sisteminde bir arıza olmasa dahi motorun etkili bir şekilde soğutulması mümkün olmaz ve motor hararet yapar. Soğutma sıvısının hızlı azalma nedeni, hortum çatlakları gibi küçük sorunlar olabileceği gibi, silindir kapak contası arızası da olabilir ve bu durum, motorun yağ yakmasına neden olabileceği için mutlaka kontrol ve tamir edilmelidir.

Radyatör veya Hortum Problemleri

Motorun aşırı ısınmasını engelleyen sistemlerden bir diğeri olan radyatör, zamanla tıkanabilir, kirlenebilir veya hortumları zarar gördüğü için etkili bir şekilde çalışamayabilir. Esasında oldukça küçük sorunlar olan ve kolayca çözülebilen bu durumlar da göz ardı edildiğinde motorun aşırı ısınmasına ve hararet yapmasına neden olur. Dilerseniz Radyatör Nedir, Temizliği ve Bakımı Nasıl Yapılır? yazımızdan daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Motorun Aşırı Zorlanması

Motorun fazla zorlanması, aşırı hızlanma veya ağır yük taşıma durumları da arabanın hararet yapmasının başlıca nedenleri arasındadır. Bu gibi durumlarda araç, soğutma sisteminin kapasitesini aşarak motorun fazla ısınmasına ve soğutulamamasına neden olabilir. Hem motorun zorlanarak aşırı ısınmaması hem de soğutma sistemlerinin etkili bir şekilde çalışabilmesi için, aracın ideal çalışma koşullarında kullanılması gerekir. Aksi takdirde, sistemsel herhangi bir arıza söz konusu olmasa dahi araç hararet yapabilir.

Fan Arızası

Motorun aşırı ısınmasını engelleyen bileşenlerden biri de fandır. Fanlar çalışmadığında, tıkandığında  ya da radyatörün yeteri kadar hava almasını engelleyecek ölçüde kirlendiğinde, soğutma sistemi etkisini yitirir ve araç hararet yapar. Özellikle, dur-kalk trafikte veya yüksek hızlarda, araç hararet yapıyorsa fan arızasından şüphelenilir.

Yüksek Hava Sıcaklıkları

Soğutma sıvısı, motoru soğutma işlevini yerine getirirken çevre sıcaklığından da etkilenir. Eğer dış ortam sıcaklığı çok yüksekse, özellikle yoğun trafik gibi durumlarda, soğutma sıvısının etkisi azalır ve araç sistemlerinde herhangi bir arıza söz konusu olmasa dahi araç hararet yapabilir. Özellikle eski araçlarda, arabanın hararet yapmasına neden olan nedenlerin başında, motorun aşırı zorlanması ve yüksek hava sıcaklıkları gelir. Bu durumu önlemenin tek yolu, fan ve radyatör temizliğini aksatmayarak soğutma sisteminin performansını artırmak, aracı fazla zorlamamak ve hararet göstergesi aktif olduğunda aracı kenara çekerek, motorun soğumasına izin vermektir.

Motorun Hararet Yaptığını Gösteren Belirtiler

• Sıcaklık göstergesinin yükselmesi
• Duman veya kötü koku
• Araç performansında düşüş
• Motorun gürültülü çalışması
• Hızlanma sorunları

Aracın hararet yaptığını anlamanın en etkili yolu tabii ki gösterge panelindeki sıcaklık göstergesini takip etmektir; eğer sıcaklık normalin üzerinde seyrediyorsa, bir nedenden dolayı motor aşırı ısınmış demektir. Zaten birçok araç sıcaklık aşırı yükseldiğinde gösterge panelinde uyarı lambasını yakarak, sürücüyü bilgilendirir. Ancak, aracınızda bu uyarı lambası yoksa da aracın hararet yaptığını anlamanın başka yolları vardır. Bunların başında ise tabii ki aracın performansındaki ani düşüşler gelir.

Motor aşırı ısınmaya başladığında, ani güç kayıpları yaşamaya başlar ve hem aracın genel performansı düşer hem de hızlanması zorlaşır. Özellikle dur-kalk trafikte aracın manevra kabiliyetinin düşmesi ve teklemesi, motorun hararet yaptığının ve zorlandığının en belirgin işaretleridir. Eğer, bu belirtiler de göz ardı edilir ve araç  soğutulmazsa (ya da soğutma sıvısı kontrolü gibi gerekli tetkikler yapılmazsa), önce bir yanık kokusu ardından ise belirgin duman çıkışı olur.

Araba Hararet Yaparsa Ne Yapmalı?

1. Hemen durun ve motorun soğumasını bekleyin. Motorun aşırı ısındığını fark ettiğinizde, ilk yapmanız gereken şey aracınızı güvenli bir alana çekmektir. Ardından, motoru kapatmalı ve soğumasını beklemelisiniz. Araba hararet yaptığında, basınç artacağı için motor bloğuna müdahale etmemeli ve yaklaşık 20 dk bekledikten sonra gerekli kontrolleri yapmalısınız.
2. Soğutma sıvısını kontrol edin. Motor soğumadan bu işlemi yapmaya kalkarsanız, basıncı artan kaynar sıvı üstünüze patlayabilir; bu nedenle, motorun yeteri kadar soğuduğundan emin olmadan önce, soğutma sıvısının kapağını açmamalısınız. Motor yeteri kadar soğuduktan sonra, soğutma sıvısının seviyesini kontrol edebilir ve çizginin altına düşmüşse, ekleme yapabilirsiniz. Eğer sorunun kaynağı soğutma sıvısı ise, bu işlem sonrasında araç yeniden hararet yapmayacaktır.
3. Profesyonel yardım alın. Eğer soğutma sıvısı eklemenize rağmen, aracı çalıştırdığınızda yeniden hararet yapıyorsa, sorunun kaynağı soğutma sistemi arızaları olabilir. Bu durumda, durumun ciddiyetine göre, aracı bir servise götürmek veya yol yardım çağırmak en sağlıklı çözüm olacaktır. Serviste soğutma sistemleri detaylıca incelenecek, radyatörde, fanlarda ya da motorda var olan sorunlar tespit ve tamir edilecektir.

Aracın Hararet Yapmaması İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Soğutma sistemlerinin bakımı aksatılmamalıdır. Motorun aşırı ısınmasının önüne geçmek için soğutma sisteminin düzenli bakımı çok önemlidir. Soğutma sıvısı seviyesinin kontrolü, sıvının kalitesinin korunması ve sistemin sızdırmazlığının sağlanması, zorlu yol koşullarında dahi motor sağlığını korumanın en etkili yoludur. Ayrıca, hortumlar ve bağlantı noktalarının düzenli olarak kontrol edilmesi, potansiyel sızıntıların erken tespit edilmesini ve soğutma sıvısının azalması kaynaklı hararetin engellenmesini sağlar.
• Radyatör düzenli olarak temizlenmelidir. Zaman içinde, radyatörün üzerinde kir, toprak, böcek kalıntıları ve diğer yabancı maddeler birikerek havalandırma sistemini engelleyebilir ve temizlenmezse, soğutma sıvısının etkili bir şekilde dolaşımını engelleyerek, motorun hararet yapmasına neden olur. Yılda bir kez yapılan düzenli radyatör temizliği, bu tür tıkanıklıkları ortadan kaldırarak, soğutma sisteminin verimli çalışmasını sağlar.
• Aracın ideal çalışma koşulları korunmalıdır. Her aracın ideal çalışma koşulları bellidir. Örneğin, taşıyabileceği yük kapasitesi, yüklü ağırlık ile çıkabileceği yokuşların dikliği, hızlanma performansı vb. Eğer bu çalışma koşulları göz ardı edilir ve motor kapasitesinin üzerinde çalışmaya zorlanırsa, hem motor ısınır hem de soğutma sistemlerinin de kapasitesi aşılır ve aşırı ısınan motoru soğutma yetersiz kalır; haliyle aracın hararet yapması da kaçınılmaz olur. 
• Hava filtreleri düzenli kontrol edilmelidir. Motorun hava filtresi, motora temiz hava sağlamak ve verimli çalışmasını desteklemek için aktif bir şekilde çalışmalıdır. Zamanla kirlenen hava filtresi ise, motorun yeterince oksijen almasını engelleyerek, motorun daha fazla ısınmasına ve dolayısıyla hararet yapmasına yol açar. Bu nedenle, hava filtresinin düzenli olarak değiştirilmesi ve temizlenmesi aracın hararet yapmasını önlemek için oldukça önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular