Araç motorunun sağlıklı çalışması, birçok parçanın uyumlu ve doğru bir şekilde işlemesine bağlıdır. Bu parçalardan biri dahi zarar görse, diğer parçaların da işlevlerini yerine getirememesine ve hatta bozulmasına yol açabilir. İşte bu kritik sorunlardan biri de, sürücülerin sıklıkla karşısına çıkan “conta yanması” arızasıdır. Silindir kapak contasının işlevini yitirmesi anlamına gelen conta yanması, zamanında tespit edilerek tamir edilmezse, motorda geri dönüşü zor hasarlara neden olabilir. O halde gelin birlikte, conta yanması nedir sorusundan araç neden conta yakar, nasıl tamir edilir sorularına kadar tüm bilinmesi gerekenleri cevaplayalım. Hazırsanız, başlıyoruz!
Araç Conta Yanması Nedir?
Araçta conta yanması ya da conta yakmak, silindir kapak contasının işlevini kaybetmesini ifade eder. Motor bloğu ve silindir kapağı arasında bulunan ve iki bölüm arasında sızdırmazlık sağlayan silindir kapak contası, genellikle aşırı ısınma nedeniyle genleşir ve formu bozulur. Conta yanmasına neden olan aşırı ısının kaynağı ise çoğu zaman, yanlış ateşleme, motor soğutma sıvısı kaynaklı sorunlar ve ateşleme işlemi sonrasında ortaya çıkan aşırı ısının dengelenememesidir.
Conta yandığında, motor yağı ve soğutma sıvısının birbirine karışmasına neden olabileceği gibi, başka parçalara da yağ sızmasına ve motorun yağ yakması gibi bir dizi soruna neden olabilir. Bu nedenle, araçta conta yanmasının nedenlerini ve belirtilerini bilmek, daha fazla soruna yol açmadan arızaya müdahale etmek oldukça önemlidir.
Conta Yanmasının Belirtileri
Motorun Aşırı Isınması ya da Sürekli Hararet Yapması
Conta yanmasının en yaygın belirtisi, motorun normal çalışma sıcaklığını sık sık aşmasıdır; çünkü conta işlevini yerine getiremediğinde, soğutma sıvısı motor yağ kanallarına karışarak, soğutma sisteminin yetersiz çalışmasına neden olur. Bu nedenle, hararet göstergesi sürekli olarak yüksek seyreder ve motorda aşırı ısınmaya bağlı sorunlar ortaya çıkar.
Motorun Yağ ve Su Eksiltmesi
Motor yağı ve soğutma suyunun birbirine karışması, radyatör sıvısının ve yağ seviyelerinin hızla düşmesine neden olur. Bu durumda, hem motor bileşenleri zarar görür hem de zamanında fark edilmezse, parçalar arasındaki sürtünme artarak fiziksel deformasyonlara, aşınma ve kırılmalara neden olabilir. Bu nedenle, motor yağı veya soğutma sıvısı normalden hızlı azalıyorsa, silindir kapak contasının kontrol edilmesi önemlidir.
Egzozdan Yoğun Duman Çıkışı
Conta yanmasının belirtilerinden biri de egzozdan yoğun ve beyaz/mavi duman çıkışıdır; çünkü soğutma sıvısı yanma odasına sızdığında, burada yanar ve egzozdan yoğun beyaz bir duman çıkışına neden olur. Aynı şekilde, motor yağının yanma odasına sızarak burada yanması sonucunda ise mavi duman çıkışı gözlemlenebilir.
Soğutma Sıvısında Köpüklenme
Soğutma sıvısının yoğunluğundaki değişimler ve köpüklenme de conta yanması belirtilerindendir. Normalde berrak olması gereken soğutma sıvısı, conta yanması sonucunda içine yağ karıştığı için, kahverengi veya sütlü bir görünüme kavuşarak, köpüklenir.
Yağ Kapağında Beyazlaşma
Soğutma sıvısındaki kıvam ve renk değişimi, tabii ki motor yağı için de geçerlidir. Eğer, conta yanması nedeniyle, motor yağına soğutma sıvısı karışırsa; motor yağı kapağını çıkardığınızda kapakta beyaz, krem kıvamında bir birikinti görebilirsiniz.
Motorun Çalışırken Zorlanması
Araç conta yakarsa, yanma odasındaki gaz basıncı düşer ve doğru ateşleme yapılamaz. Bu durum da motorun verimsiz çalışmasının yanı sıra çalışırken teklemesine, gürültü yapmasına ya da zorlanmasına neden olabilir. Conta yanması tamir edilmez ise, motorun hiç çalışmaması gibi durumlar dahi söz konusu olabilir.
Yakıt Tüketiminde Artış
Aracın conta yakması nedeniyle, ateşlemenin olumsuz etkilenmesi yakıt tüketiminin de artmasına neden olur. Normal şartlarda, otomobiller MAF sensörü ve ECU işbirliği sayesinde, optimal hava-yakıt karışımı elde edecek ve verimliliği bu şekilde kontrol altına tutacak şekilde tasarlanır. Ancak, yanma odasına yağ ya da soğutma sıvısı sızıntısı olduğunda, araç daha fazla yakıt tüketmek zorunda kalır.
Araç Neden Conta Yakar?
- Yetersiz Soğutma Sistemi ve Hararet: Araç motorlarının sürekli olarak soğutulması gerektiği için; soğutma sıvısının eksilmesi, sistemdeki kaçaklar veya antifriz eksikliği motorun hararet yapmasına neden olur. Hararet, motor bloğu ile silindir kapağı arasındaki contanın aşırı sıcaklığa dayanamayarak zarar görmesine, yani aracın conta yakmasına neden olur.
- Orijinal Olmayan Parça Kullanımı: Motor yüksek sıcaklık ve basınç altında çalıştığı için, motorda kullanılan tüm parçaların kaliteli ve orijinal olması oldukça önemlidir. Uyumlu olmayan veya düşük kaliteli parçalar, motor elemanlarının düzgün çalışamamasına ve sürtünme nedeniyle ısı artışına neden olarak, conta yanmasına zemin hazırlar.
- Yüksek Devirde Araç Kullanımı: Aracı sürekli yüksek devirlerde kullanmak, motorun gereksiz yere zorlanmasına neden olur ve motor bloğundaki basınç artarak, silindir kapak contasının zarar verebilir. Özellikle agresif ve sert sürüş alışkanlıkları, conta hasarını hızlandırır.
- Yanlış veya Yetersiz Soğutma Sıvısı Kullanımı: Antifriz içermeyen soğutma sıvısı, suyun paslanma ve korozyon riskini artırarak; su hortumlarının, radyatörün ve diğer sistem elemanlarının çürümesine yol açabilir. Bu sebeple sızan soğutma sıvısı ise motorun soğutma kapasitesini düşürerek, hararet yapmasına ve conta yanmasına neden olur.
- Motor Aksamındaki Bozukluklar: Motor elemanlarının deformasyonu veya uyumsuzluğu, sürtünme ve ısı artışına yol açabilir. Bu aşırı ısınma motor bileşenlerinin çatlaması, kırılmasına neden olabileceği gibi, conta yanmasına da neden olabilir. Ayrıca, silindir kapağı ya da motor bloğunun düzgün hizalanmaması da, contanın işlevini yitirmesi ve arızalanmasının nedenleri arasındadır.
Yanık Conta Testi ve Tamiri
Araçta conta yanması yani sızdırma sorunu olup olmadığını, anlamanın en kolay yolu MC testi ya da kompresyon testi olarak bilinen, conta testlerini yaptırmaktır. Bu sayede, contada sızdırma sorunu varsa kolaylıkla tespit edilebilir ve tamir işlemi gerçekleştirilebilir. Peki, conta testi nasıl yapılır?
- Kompresyon testi, silindir bloğuna kompresör yardımıyla yüksek basınç verilmesini ifade eder. Bu sayede, silindir kapağı contasında sızıntı varsa, kolaylıkla tespit edilebilir.
- MC testi ise silindir kapak contasının bulunduğu bölgeye renk değiştiren özel karışımların eklenmesini ifade eder. Bu karışımlar, herhangi bir sızıntı durumunda renk değiştirdikleri için, yanık contayı hemen ele verirler.
Peki, conta testi sonucunda sızdırma tespit edilirse ne olur? Yani yanık conta tamiri nasıl yapılır? Bu durumda, yapılabilecek en doğru işlem, conta değişimidir. Aşınmanın boyutuna ve yerine göre, sadece üst kapak contası değişimi yapılabileceği gibi, üst kapak taşlaması, revizyonu gibi ekstra işlemler de gerekli olabilir. Ancak, aracın motorunda da arızaları tetiklememesi ve sürüş güvenliğini tehlikeye atmaması için, yanık conta tamirinin aksatılmadan yapılması şarttır.
Sıkça Sorulan Sorular
Conta yanması, silindir kapak contasının işlevini yitirmesiyle motor bloğu ve silindir kapağı arasındaki sızdırmazlığın bozulmasıdır. Bu durum, motor yağı ve soğutma sıvısının birbirine karışmasına ve motorun düzgün çalışamamasına neden olabilir.
Aşınmanın boyutuna göre yalnızca üst kapak contası değiştirilebilir. Gerekli durumlarda silindir kapağı taşlanarak tamir edilir. Conta arızası, motorun daha fazla zarar görmemesi ve sürüş güvenliğinin sağlanması için ihmal edilmeden tamir edilmelidir.
Conta yanmasını anlamak için iki temel test yöntemi vardır: Kompresyon Testi ile silindirlere yüksek basınç verilerek sızdırma kontrol edilirken, MC Testi’nde renk değiştiren sıvılar kullanılarak sızdırma tespit edilir.
Tamir süresi arızanın boyutuna bağlıdır ancak genellikle 1 ila 3 iş günü arasında değişir. Silindir kapağının taşlanması gibi işlemler ek süre gerektirebilir.