İçerik
Araç satın almak herkes için önemli bir karardır kuşkusuz. Türkiye’de engelli bireyler için bu süreci daha erişebilir ve ekonomik hale getiren belirli haklar ve avantajlar bulunmaktadır. Türkiye’deki engelli bireylerin araç alım hakları, mali avantajlar ve yasal korumalar sağlayarak araç sahibi olmayı daha erişilebilir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bu hakları anlamak ve belirtilen adımları takip etmek, engelli bireylerin mevcut avantajlardan tam olarak yararlanmasını sağlayarak araç alma hayalini gerçeğe dönüştürmektedir.
Engelli Bireyler İçin Araç Alma Şartları
Türkiye’de engelli bireyler ÖTV’den muaf olarak araç satın alabilirler. Engelli birey araç alımı için %40 üzeri ve %90 üzeri engellilik durumuna göre farklı şekillerde indirimler uygulanmaktadır. %40 engelli raporu ile alınan araçlar engelli bireyin kendisinin kullanabileceği araçlarken, %90 engelli raporu ile alınan araçlar engelli bireyin yakınlarının yararlanabileceği indirimleri kapsamaktadır.
Yüzde 40 Engelli Araç Alımı
%40 engelli raporuyla ÖTV indiriminden faydalanarak araç almak isteyenlerin belirli koşulları sağlaması gerekir. Engelli raporu ile araç alma şartları şu şekildedir:
- Engelli raporuna sahip bireyin, araç satın alabilmesi için en az %40 oranında uzuv kaybına sahip olması gerekir.
- Aracı alacak kişinin 18 yaşını doldurmuş olması gerekir.
- Engelli birey, raporunda belirtilen şartlara uygun olarak tasarlanmış bir araç almalı ve araç almadan önce A veya B sınıfı ehliyete sahip olmalıdır.
- Tam teşekküllü bir hastaneden alınan raporda, engellilik oranının %40 ile %89 arasında olması ve “Sürücü belgesi alabilir” ifadesinin yer alması gerekir.
- %40 engelli birey, engel durumuna bağlı olarak özel donanımlı bir araç kullanmak zorundaysa, raporda “Tertibatlı araç kullanır” ifadesi bulunmalıdır. Eğer özel donanım gerekmiyorsa, “Tertibatlı olmaksızın ÖTV indiriminden faydalanır” ibaresi yer almalıdır.
- Engelli raporunda “Otomatik vitesli araç kullanabilir” veya “Otomatik vitesli araç kullanamaz” şeklinde bir ibare varsa, bu durum araca uygunluğunu belirler ve bu doğrultuda bir araç satın alınmalıdır.
Yüzde 90 Engelli Araç Alımı
Engellilik oranı %90 ve üzeri olan bireyler, sıfır araç alırken ÖTV’den muaftır. Ancak ÖTV’den muaf araç alabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunlar:
- %90 ve üzeri engel oranına sahip kişiler, engel nedenine bakılmaksızın araç alabilirler.
- Ağır engelli (%90 ve üzeri) bir birey için araç alımı söz konusuysa, aracı alacak kişinin 18 yaşından büyük olma şartı aranmaz; bu durumda bireyin aile yakınları aracı satın alabilir.
- 18 yaşından büyük ve zihinsel engelli olmayan bireyler, araç alım işlemlerini kendileri tamamlayabilirler.
- 18 yaşından küçük bireyler için ebeveynlerinin muvafakatname vermesi şarttır.
- 18 yaşından büyük ve zihinsel engelli bireyler için vasi kararı gerekir.
- 18 yaş altı çocuk için, anne-baba boşanmışsa araç alım-satım işlemleri velayeti kimdeyse o kişi tarafından yapılır.
- Araç satın almadan önce aracı kullanacak kişinin A veya B sınıfı ehliyete sahip olması gerekir.
Peki, %90 engelli bireyin aracını kimler kullanabilir? ÖTV muafiyetiyle alınan bir aracın kimler tarafından kullanılabileceği Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde belirtilmiştir. Bu tür araçlar yalnızca engelli bireyin üzerine kayıtlı olması şartıyla kullanılabilir. %90 engelli bir bireyin aracını kullanabilme şartları şu şekildedir:
- Engelli Sağlık Kurulu raporunda %90 ve üzeri engellilik durumunun belirtilmiş olması ve “ÖTV istisnalı araç kullanabilir” ibaresinin yer alması gerekmektedir. Eğer raporda “Sürücü ehliyeti alabilir” ifadesi yoksa, bu aracı herhangi bir akrabalık derecesine bakılmaksızın herkes kullanabilir.
- %90 ve üzeri engelli bireyin trafik için uygun olmadığı durumlarda, araç ruhsatına kayıtlı üçüncü kişiye kadar başka kişiler aracı kullanabilir. Bu durumda araç en fazla ikinci ve üçüncü derece akrabalar tarafından kullanılabilir.
- Noter onayıyla belirlenen iş arkadaşlarının aracı kullanma hakkı ruhsata işlenebilir. Ruhsatta adı olmayan kişilerin aracı kullanması durumunda araç bağlanabilir veya ağır cezalar uygulanabilir. Acil durumlar haricinde ruhsatta ismi bulunmayan kişilerin aracı kullanması mümkün değildir.
Engelli Araç İndirimi Hesaplama
Engelli araç ÖTV indirimi hesaplanırken belirli yöntemler izlenir. Bunlar:
ÖTV İndirimi Hesaplama: Engelli araç indirimi hesaplanırken önce aracın ham fiyatına ÖTV eklenir. Bu iki tutar toplanır ve bu toplam tutar üzerinden KDV hesaplanır.
KDV İndirimi Hesaplama: Araç alımında KDV indirimi de uygulanır. Normalde %18 olan KDV oranı, engelli indirimi sayesinde %15’e kadar düşebilir.
Toplam İndirim: ÖTV ve KDV indirimlerinin ayrı ayrı uygulanması sonucunda satın almak istediğiniz aracın satış fiyatında yaklaşık olarak %30-32 oranında bir indirim sağlanır.
Araç vergileri nelerdir, ne zaman ödenir gibi soruların yanıtını merak ediyorsanız, “Araç Vergileri Hakkında Tüm Bilinmesi Gerekenler” başlıklı bu rehber tam size göre!
